Στα 30 δισ. ευρώ εκτιμάται από το ΙΓΜΕ η τρέχουσα αξία των συνολικών μεταλλευτικών αποθεμάτων στο υπέδαφος της Ελλάδας, χωρίς στους υπολογισμούς αυτούς να συμπεριλαμβάνονται τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων, τόνισε ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιάννης Μανιάτης, κατά την ομιλία του στην πανεπιστημιακή ημερίδα με τίτλο «Ορυκτές πρώτες ύλες: Μέλλον, Ανάγκες, Ευκαιρίες».
Σύμφωνα με τον υπουργό ΠΕΚΑ, η Ελλάδα ανήκει στις ευνοημένες χώρες από άποψη αποθεματικού δυναμικού ορυκτών πρώτων υλών, ενώ επισήμανε ότι ο ελληνικός ορυκτός πλούτος είναι αυτός που θα δώσει ώθηση για μια μακρά και σε σωστές βάσεις ανάπτυξη της Ελλάδας.
Ακόμη ο κ. Μανιάτης, αναφέρθηκε στους βασικούς άξονες της πολιτικής που ακολουθεί το ΥΠΕΚΑ, τα τελευταία τρία χρόνια με γνώμονα την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου.
Αναλυτικά, η ομιλία του κ. Γ. Μανιάτη:
«Κυρίες και Κύριοι,
Αγαπητοί φοιτητές,
Η αναγκαιότητα των πρώτων υλών καταδεικνύεται από το γεγονός ότι για να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες της ζήτησης, τα τελευταία 50 χρόνια η παγκόσμια παραγωγή χάλυβα έχει εξαπλασιαστεί, η παραγωγή χαλκού έχει τετραπλασιαστεί, ενώ η παραγωγή αλουμινίου έχει επταπλασιαστεί.
Είναι γνωστό και χιλιοειπωμένο ότι η Χώρα μας ανήκει στην κατηγορία των ευνοημένων χωρών από άποψη αποθεματικού δυναμικού ορυκτών πρώτων υλών. Διαθέτει μεγάλη ποικιλία ορυκτών και σε σημαντικές ποσότητες. Γι’ αυτό έχει μακρά παράδοση στον εξορυκτικό τομέα. Το γεγονός αυτό αποτυπώνεται τόσο στη θεσμοθέτηση κανόνων δικαίου για την αξιοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών σχεδόν από συστάσεως του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους, όσο και στη δημιουργία και ανάπτυξη στον τομέα αυτό πολύ σημαντικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
Ο Ορυκτός πλούτος της Χώρας μας είναι αυτός που θα δώσει την ώθηση για μια μακρά και σε σωστές βάσεις ανάπτυξη της Χώρας μας.
Είναι πρώτη (1η) στην παραγωγή περλίτη στην Ευρώπη και δεύτερη (2η) στον κόσμο καλύπτοντας το 32% της παγκόσμιας παραγωγής.
Είναι πρώτη (1η) στην παραγωγή μπεντονίτη στην Ευρώπη και τρίτη (3η) στον κόσμο καλύπτοντας το 7,5% της παγκόσμιας παραγωγής.
Είναι τέταρτη (4η) στην παραγωγή μαγνησίτη στην Ευρώπη και ένατη (9η) στον κόσμο.
Είναι τέταρτη (4η) στην παραγωγή μαρμάρων στην Ευρώπη και όγδοη (11η) στον κόσμο.
Είναι πρώτη (1η) στην παραγωγή νικελίου στην Ευρώπη και δέκατη τρίτη (13η) στον κόσμο καλύπτοντας το 49% της ευρωπαϊκής παραγωγής.
Είναι έκτη (6η) στην παραγωγή αλουμινίου στην Ευρώπη και ανήκει στις 10 πρώτες χώρες του κόσμου με τα μεγαλύτερα αποθέματα βωξίτη.
Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η τρέχουσα αξία των συνολικών μεταλλευτικών αποθεμάτων στο υπέδαφος της Ελλάδας εκτιμάται από το ΙΓΜΕ ότι είναι της τάξης των 30 δισεκατομμυρίων ευρώ χωρίς ασφαλώς στους παραπάνω υπολογισμούς να συμπεριλαμβάνονται και τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων.
Ο ελληνικός εξορυκτικός κλάδος είναι έντονα εξωστρεφής, με περίπου το 75% των πωλήσεών του να κατευθύνεται σε εξαγωγές. Σήμερα απασχολούνται στον κλάδο περίπου 20.000 άμεσα εργαζόμενοι και 80.000 έμμεσα. Σε μια εποχή που το μεγάλο ζητούμενο είναι η Ανάπτυξη, οι ορυκτές πρώτες ύλες μπορούν να αποτελέσουν μια νέα πηγή πλούτου, νέα πηγή εσόδων και νέα πηγή θέσεων εργασίας.
Το ΥΠΕΚΑ, τα τελευταία τρία (3) χρόνια με γνώμονα την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου ακολουθεί μια πολιτική σταθερή, διάφανη και συναινετική τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο, η οποία βασίζεται στους ακόλουθους τρεις πυλώνες:
• Την καταγραφή, αποκάλυψη και ανάδειξη του ορυκτού πλούτου και την ανάθεση της αξιοποίησής του με διαφανείς διεθνείς διαγωνιστικές διαδικασίες, με στόχο τη μεγιστοποίηση των ωφελειών του δημοσίου.
• Τη βιώσιμη αξιοποίηση μέσα από διαδικασίες ορθολογικής εκμετάλλευσης, χωρίς ληστρική παρέμβαση και με προοπτικές μέλλοντος και αειφορίας.
• Την ύπαρξη σοβαρών αντισταθμιστικών οφελειών για τις τοπικές κοινωνίες, καθώς και την κοινωνικά δίκαιη κατανομή των εθνικών εσόδων.
1. Το 2010 και στις αρχές του 2011 με βάση τα αποτελέσματα των μελετών μας δημιουργήσαμε κατάλληλες και εξειδικευμένες Επιτροπές και Ομάδες Εργασίας από υπηρεσιακούς παράγοντες, καθηγητές ΑΕΙ και στελέχη Φορέων εποπτευόμενων από το ΥΠΕΚΑ με συγκεκριμένο έργο και ένα κοινό στόχο τη δημιουργία της σύγχρονης πολιτικής και αντίληψης της αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου της Χώρας μας.
2. Εκδόθηκε το 2011 ο νέος Κανονισμός Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών, μετά από 27 ολόκληρα χρόνια, ο οποίος αποτελεί ένα από τα πιο σύγχρονα εργαλεία σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για την ασφαλή και ορθολογική διενέργεια όλων των σχετικών εργασιών.
3. Επαναδραστηριοποιήσαμε, με τον ν.4001/2011, τη διαδικασία καθορισμού λατομικών περιοχών εκμετάλλευσης αδρανών υλικών, με σκοπό την ορθολογική εκμετάλλευση και την οικονομία των ασβεστολιθικών κοιτασμάτων και την ένταξή τους στον χωροταξικό σχεδιασμό της Χώρας.
4. Απλοποιήσαμε δραστικά την περιβαλλοντική αδειοδότηση με το ν.4014/2011, χωρίς όμως ποτέ να απεμπολούμε το δικαίωμα του καθενός μας για καλύτερο περιβάλλον και καλύτερη ποιότητα ζωής.
5. Αναγεννήσαμε το 2011, από το λήθαργο δεκαετιών, τη γεωθερμία, την πιο παραμελημένη μορφή πράσινης ενέργειας στη χώρα. Απελευθερώσαμε τη συμμετοχή της Γεωθερμικής Ηλεκτροπαραγωγής στο ενεργειακό μας μείγμα για να δημιουργήσουμε έτσι θετικές συνθήκες για την προσέλκυση μεγάλων εταιρειών του ειδικού αυτού ενεργειακού τομέα. Θέσαμε έτσι τις βάσεις κινητοποίησής της και ταυτόχρονα προκηρύξαμε διεθνείς πλειοδοτικούς διαγωνισμούς και αναθέσαμε στους πλειοδότες την εκμετάλλευση γεωθερμικών πεδίων υψηλής θερμοκρασίας από τη μια άκρη έως την άλλη της Χώρας.
Απλοποιήσαμε τη γεωθερμία χαμηλής ενθαλπίας.
6. Συμμετείχαμε και συμμετέχουμε ενεργά σε όλα τα διεθνή fora και ιδίως όλων των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις ορυκτές πρώτες ύλες. Αισιοδοξούμε και στοχεύουμε να συμβάλλουμε αποτελεσματικά έτσι ώστε η Ευρωπαϊκή Ένωση να αποκτήσει μια κοινή συνεκτική πολιτική στον τομέα αυτό βασισμένη στις αρχές της αειφορίας. Άλλωστε οι ορυκτές πρώτες ύλες αποτελούν βασικό αντικείμενο και κυρίαρχο αναπτυξιακό στόχο της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής για την καινοτομία με ορίζοντα το 2020. Βασική επιλογή αλλά και πρόκληση είναι η Ευρώπη να αξιοποιήσει αποτελεσματικότερα και να διαχειρισθεί με βιώσιμο τρόπο τις πρώτες ύλες που διαθέτει στο σύνολο της παραγωγικής λειτουργίας. Στην κατεύθυνση αυτή έρχεται να συμβάλλει, σε συνέχεια της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας για τις πρώτες ύλες (η καλούμενη πρωτοβουλία Verhaugen), η πρωτοβουλία της Σύμπραξης για την Καινοτομία: Μη ενεργειακές πρώτες ύλες για μια σύγχρονη κοινωνία» (- European Innovation Partnership:Non energy raw materials for a modern society).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα έχει ενεργή συμμετοχή στη δημιουργία, τις δράσεις και τις αποφάσεις της Σύμπραξης. Η συμμετοχή του ΥΠΕΚΑ στο Ανώτατο Συντονιστικό Όργανο της Σύμπραξης, ως ένα από τα αντίστοιχα υπουργεία 7 Κρατών Μελών, καταδεικνύει τη σημασία της εγχώριας μεταλλευτικής βιομηχανίας στον Ευρωπαϊκό χάρτη.
7. Το 2011 ξεκινήσαμε την καταγραφή και την αξιολόγηση των Δημόσιων Μεταλλευτικών Χώρων και των Δημοσίων Εκτάσεων Βιομηχανικών Ορυκτών μέσω Επιτροπής που συγκροτήθηκε από στελέχη της Γενικής Γραμματείας Ενέργειας και του ΙΓΜΕ. Με το πρώτο πόρισμα της Επιτροπής αυτής προκηρύξαμε άμεσα διεθνή πλειοδοτικό διαγωνισμό για την εκμίσθωση του πρώτου δημόσιου μεταλλευτικού χώρου στο Κιλκίς. Ταυτόχρονα δημιουργήσαμε ένα πρότυπο διαγωνιστικής διαδικασίας που θα αποτελέσει μια ουσιαστική βάση για το μέλλον για την ορθολογική αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της χώρας με διαφάνεια, αντικειμενικότητα και μεγιστοποίηση των ωφελειών του δημοσίου δια της καθετοποίησης της αξιοποίησής τους μέσω δομημένου συστήματος κριτηρίων.
Είναι η πρώτη φορά από συστάσεως του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους, που λαμβάνει χώρα μια τέτοια καινοτόμα διαδικασία, τόσο ως προς την καταγραφή και την αξιολόγηση, όσο και ως προς την προτυποποίηση της αξιοποίησης μέσω διαγωνισμών.
Με απόλυτα καινοτόμο τρόπο έχουν εισαχθεί νέα κριτήρια τα οποία έχουν συνολική βαρύτητα άνω του 25% στο σύνολο των κριτηρίων αξιολόγησης μιας επένδυσης. Στα κριτήρια αυτά συμπεριλαμβάνονται ο αριθμός των θέσεων πλήρους απασχόλησης, οι προβλεπόμενες δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, οι πρόσθετες περιβαλλοντικές δαπάνες (πέραν όσων προβλέπονται ήδη από την υφιστάμενη εθνική και κοινοτική νομοθεσία), η πρόσληψη εργαζομένων από την τοπική κοινωνία, κ.ά.
Το Μάρτιο του 2014 η Επιτροπή ολοκλήρωσε το έργο της καταγραφής και της κατ’ αρχήν αξιολόγησης και παρέδωσε τη σχετική έκθεσή της. Συνολικά σήμερα στη Χώρα μας υπάρχουν 114 Δημόσιοι Μεταλλευτικοί Χώροι και 20 Δημόσιες Εκτάσεις Βιομηχανικών Ορυκτών. Για κάθε ένα από τους χώρους αυτούς έχει εκπονηθεί από την Επιτροπή ειδικό έντυπο που περιλαμβάνει το σύνολο των δεδομένων του καθώς και την αξιολογική κρίση της.
8. Κάναμε μια μεγάλη προσπάθεια και τελικά καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα σύγχρονο, επικαιροποιημένο ηλεκτρονικό Μητρώο Λατομείων της χώρας με τη συνδρομή και των υπηρεσιών των 52 πρώην Νομαρχιών και 13 Περιφερειών.
Από τα στοιχεία του Μητρώου αυτού γνωρίζουμε πλέον με σαφήνεια ότι ο αριθμός των δημόσιων, δημοτικών/κοινοτικών και ιδιωτικών λατομείων αδρανών υλικών που λειτουργούν εντός ή κατ’ εξαίρεση εκτός λατομικής περιοχής, ανέρχεται σε 195, ενώ ο αριθμός αυτών που λειτουργούν με αποκλειστικό σκοπό την αποκατάσταση του περιβάλλοντος, ανέρχεται σε 36. Επίσης από την αξιολόγηση των στοιχείων αυτών διαπιστώθηκε ότι το 77% των λατομείων αδρανών υλικών λειτουργεί εντός λατομικών περιοχών, ενώ το 23% λειτουργεί εκτός λατομικών περιοχών.
Το ηλεκτρονικό μητρώο των λατομείων αποτελεί τμήμα μιας Ψηφιακής Βάσης Χωρικών Δεδομένων των μεταλλευτικών και λατομικών χώρων της Ελλάδας, που λειτουργεί στο Υπουργείο μας. Η ψηφιακή αυτή βάση έχει δύο εφαρμογές (την Διαδικτυακή και την GIS), που αντλούν τα στοιχεία τους από μια κοινή δυναμική ψηφιακή βάση χωρικών δεδομένων στην οποία έχουν καταχωρισθεί πληροφορίες σχετικά με τον ορυκτό πλούτο της χώρας μας.
Είναι ένα πολύτιμο, σύχρονο εργαλείο για την αποτελεσματικότερη άσκηση πολιτικής στα θέματα του ορυκτού πλούτου και σε δεύτερο επίπεδο για τη διάχυση των ωφελειών του μέχρι τον απλό πολίτη, στα πλαίσια και της γενικότερης πολιτικής περί Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
9. Στα τέλη του 2011 και τις αρχές του 2012 μελετήσαμε διεξοδικά από μηδενική βάση το καθεστώς των τελών και των μισθωμάτων επί δικαιωμάτων μεταλλειοκτησίας και μεταλλευτικών ερευνών. Στις αρχές του 2012 θεσμοθετήσαμε την αναπροσαρμογή των μισθωμάτων κατά 50% - 100% και την επιβολή τελών στα ιδιωτικά μεταλλεία με ημερομηνία έναρξης την 1/1/2013 και περίοδο πρώτης καταβολής το δεύτερο εξάμηνο του 2014 για τα τέλη του 2013 κ.ο.κ.. Επιπροσθέτως θεσμοθετήσαμε για πρώτη φορά ταυτόχρονα την απόδοση ποσοστού ύψους τουλάχιστον 20% στους οικείους Δήμους από τα εισπραττόμενα τέλη και μισθώματα. Βασικός στόχος αυτών των θεσμικών παρεμβάσεων ήταν κυρίως η άμβλυνση των αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών στις εξορυκτικές δραστηριότητες και η αποδοχή τους από αυτές, καθώς και η μεγιστοποίηση του οφέλους για το Ελληνικό Δημόσιο, χωρίς όμως να τίθεται σε επισφάλεια η λειτουργία των εν λόγω επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
10. Εξειδικεύσαμε την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για τις πρώτες ύλες (πρωτοβουλία Verhaugen) στην ελληνική πραγματικότητα και διαμορφώσαμε βασικούς άξονες πολιτικής για την Ελληνική Μεταλλευτική Πολιτική. Το Φεβρουάριο του 2012 ανακοινώσαμε σε ημερίδα την εθνική μεταλλευτική πολιτική μας, που αποτελεί τον οδικό χάρτη βιώσιμης ανάπτυξης των ορυκτών πρώτων υλών. Αυτός ο οδικός χάρτης καθορίζει όλες τις μελλοντικές θεσμικές παρεμβάσεις μας.
Ο τομέας των πρώτων υλών παρουσιάζει τρομερό επιστημονικό ενδιαφέρον, απαιτεί εφαρμογή της πιο σύγχρονης τεχνολογίας, συνεχή κατάρτιση, βελτίωση και πιστοποίηση της ποιότητας, έρευνα για νέα προϊόντα και νέες χρήσεις, αξιοποίηση της τεχνογνωσίας, της εμπειρίας και του θεσμικού πλαισίου, εκτεταμένη εφαρμογή της πληροφορικής και καλή γνώση της γεωπολιτικής κατάστασης και της παγκόσμιας οικονομικής πραγματικότητας.
Η συνδιοργάνωση από την Ευρωπαική Επιτροπή, τη Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών του ΕΜΠ και το Τμημα Γεολογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ της σημερινής Πανεπιστημιακής Ημερίδας για τις ορυκτές πρώτες ύλες αποτελεί μία από τις σημαντικές δράσεις που προωθείται στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας για τις ορυκτές πρώτες ύλες.
Με αυτές μου τις σκέψεις, σας εύχομαι καλές εργασίες και καλή επιτυχία στο Συνέδριο.
Σας ευχαριστώ πολύ.».
Πηγή:www.capital.gr
